Biblioteka Publiczna

Kara : podstawy filozoficzne i historyczne

Autor: Warylewski, Jarosław.

Współczesne prawo karne nie pojawiło się nagle, w jakimś ściśle określonym, momencie dziejów. Ma ono swoją genezę i historię, przeszło długi proces ewolucji i formowania, a jego obecny i przyszły kształt zależy dużo bardziej od historycznych korzeni niż od futurologicznych spekulacji. Zamierzeniem moim było przybliżenie osobom zainteresowanym węzłowych zagadnień związanych z

filozofią i historią kary.Dopiero wiek XIX przyniósł głębsze zainteresowanie historią kary. Stało się jasne, że tylko poznanie historii kary umożliwia pełne zrozumienie jej istoty. W polskiej nauce prawa karnego, której początki należy umieścić dopiero w tym właśnie okresie, prekursorem badań historycznych nad karą był autor pierwszego systematycznego wykładu prawa karnego - Romuald Hubę1.Prace poświęcone zagadnieniom historycznoprawnym z zakresu prawa karnego są prawdziwą rzadkością (pomimo bardzo bogatej literatury historycz-noprawnej o szerszym zakresie)2. Brak jest całościowego opracowania dziejów polskiego prawa karnego, a prace poświęcone historii prawa, właśnie prawu karnemu poświęcają najmniej uwagi. Wiele pozycji pochodzi jeszcze z XIX w., część z nich ma charakter rozważań dogmatycznych, ograniczonych w swym znaczeniu do ściśle określonego czasu - tym samym są w istocie ahistoryczne. Często jest tak, że prace pisane przez historyków są mało interesujące dla kar-nistów, karniści zaś poświęcają najwięcej uwagi zagadnieniom, które z punktu widzenia nauk historycznych nie mają większego znaczenia. Tym samym wielkim problemem staje się wybór najbardziej odpowiedniej metody dla ukazania tych instytucji prawa karnego, które po części są nadal żywe i funkcjonują w ramach wielu obowiązujących systemów prawa karnego, po części zaś utraciły swe znaczenie dogmatyczne (niekoniecznie faktyczne) już wieki temu. Kary i tortury do takich właśnie instytucji należą i prezentując je w tej pracy postanowiłem dokonać połączenia metody historycznej i dogmatycznej. Ten swego rodzaju eklektyzm pozwala - jak sądzę - na swobodne ukazanie ewolucji kar i tortur bez rezygnacji z analizy dogmatycznej w poszczególnych, wybranych przypadkach. Taki jest też podstawowy cel tej pracy - zaprezentowanie wybranych środków prawa karnego z perspektywy ewolucyjnej, by dzięki temu lepiej i łatwiej było zrozumieć niektóre współczesne przepisy karne.Studiowanie historii kar i tortur jest częścią procesu poznawania prawa karnego. Dotyka problemów związanych z racjonalizacją kary, penologią i filozofią prawa karnego. Nie omija zagadnień związanych z postępowaniem karnym, zwłaszcza jeżeli dotyczy okresu, w którym brak jeszcze wyraźnego podziału na zagadnienia materialne i procesowe. Studia te są z jednej strony fascynujące, z drugiej zaś dotykają problematyki makabrycznej i nieludzkiej tak bardzo, że tylko pragnienie ukazania prawdy, która być może przyczyni się do położenia kresu podobnym praktykom - może je usprawiedliwiać.Prezentowane opracowanie ma w znacznej mierze charakter sprawozdawczy, co wynika poniekąd z przedmiotu rozważań. Uważny czytelnik znajdzie w nim jednak wiele tez oryginalnych, często dyskusyjnych i skłaniających, w sposób zamierzony, do polemiki. Jest to książka przeznaczona przede wszystkim dla studentów uniwersyteckich wydziałów prawa, dla których może i powinna być nie wprowadzeniem do nauki prawa karnego, lecz raczej uzupełnieniem wiadomości, podawanych zwykle w bardzo ograniczonym zakresie, w podręcznikach akademickich, które często rezygnują z szerszych aspiracji poznawczych na rzecz bieżącego komentarza do ustawy karnej. Mam jednak nadzieję, że krąg czytelników będzie szerszy, że na kartach tej książki znajdą dla siebie coś interesującego i nowego również ci, którzy profesjonalnie prawem karnym się zajmują.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)