Polityka zdrowotna wobec dostępności opieki zdrowotnej, wykluczenia oraz nierówności w zdrowiu : raport z badań
W latach 90 Instytut wydał dwie duże prace "Polska bieda" oraz "Polska bieda II", które zawierały wyniki podstawowych rozpoznań o charakterze ilościowym. Porządkowały one pomiar ubóstwa oraz rekomendowały stosowanie sprawdzonych i uzgodnionych z GUS podejść i wskaźników. Ugruntowały sposób podawania oraz ciągłość informacji o skali i głębokości ubóstwa w Polsce. Wpłynęły też na
uwzględnianie w polityce społecznej trafniejszych metod zwalczania ubóstwa i pomocy ubogim. Po wejściu Polski do UE badania nad ubóstwem nabrały nowej dynamiki. Komisja Europejska oraz Eurostat proponują rozszerzenie kategorii ubóstwa o wykluczenie społeczne, wprowadzenie w szerszym zakresie badań panelowych, łączenie metod ilościowych z jakościowymi oraz postulują nowe wskaźniki pomiaru. Ponadto zwalczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego stało się celem strategii polityki społecznej UE, realizowanej wspólnie z krajami członkowskimi. Jednocześnie zjawisko ubóstwa i wykluczenia społecznego nabrało wyrazistości, głównie w związku z trudnym rynkiem pracy, jaki pod koniec lat 90. zaczął się w Polsce kształtować.Problem nierówności zdrowia i ubóstwa zdrowotnego nie stanowił w Polsce dostatecznie pogłębionego tematu ogólnopolskich badań społeczno-epidemiologicznych, chociaż podejmowany był odcinkowo i w odniesieniu do wybranych grup. Jedną z przyczyn był niewątpliwie brak danych o populacji w przekroju wykształcenia, pozycji na rynku pracy oraz zamożności. Tymczasem istnieje wiele argumentów i badań prowadzonych w innych krajach, wskazujących na potrzebę wnikliwszego zajęcia się tym zagadnieniem. Istotnym powodem jest dostrzeganie ograniczeń modelu biomedycznego w programach zdrowotnych oraz coraz częstszy powrót do analizy wpływu zmiennych społecznych. W związku z tym niejednokrotnie stawia się pytanie, czy wartość równego dostępu do zdrowia jest respektowana w praktyce działań politycznych, bo deklaracje są tu jednoznaczne. Równe prawo do wysokiego standardu zdrowia fizycznego i psychicznego traktowane jest jedno z praw człowieka, zapisywane w podstawowych dokumentach międzynarodowych. W Unii Europejskiej równość dostępu do opieki zdrowotnej i wyrównany status zdrowotny stanowi jeden z elementów tego, co nazywamy Europejskim Modelem Społecznym.Ubóstwo w kontekście zdrowia analizuje się dwukierunkowo. Z jednej strony zakłada się, że zdrowie warunkuje możliwości rozwojowe człowieka. Słabe zdrowie może je pogarszać i przyczyniać się do ubóstwa a nawet wykluczenia społecznego, a dobre zwiększać szanse na godne i długie życie. Dlatego poszukuje się dowodu na to, że inwestując w zdrowie inwestujemy także w kapitał ludzki. Z drugiej strony przyjmuje się, że ubóstwo może być przyczyną słabego zdrowia, a dobre warunki życia i dobry status społeczny idą w parze z lepszym zdrowiem, które traktuje się jako cel rozwoju. Niezależnie od przyjętego paradygmatu badawczego, analizy statusu zdrowotnego i dostępu do opieki zdrowotnej weszły do kanonu badań nad warunkami życia populacji.W ramach projektu "Bieda III" dokonano rozpoznania nierówności dostępu opieki zdrowotnej w perspektywie prawno-instytucjonalnej, przeanalizowano programy polityki zdrowotnej formułowane na różnych szczeblach decyzyjnych oraz przeprowadzono analizę uwarunkowań społecznych statusu zdrowotnego na podstawie badań GUS w zakresie samooceny stanu zdrowia populacji. Wyniki analiz mają charakter wstępny; są to niekiedy nadal tylko hipotezy, ale zwracają uwagę na niebezpieczeństwo przenoszenia nierówności społecznych na nierówności zdrowia. Niedofinansowanie systemu ochrony zdrowia i związana z tym deprecjacja zasobów sektora zdrowotnego przesłania inne problemy. Jednak rozwiązania postulowane w celu poprawy funkcjonowania całego systemu i różnych rodzajów placówek zdrowotnych nie powinny dokonywać się kosztem zmniejszania dostępu do opieki zdrowotnej i wzrostu nierówności zdrowia.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Stanisława Golinowska (red.) [et al.]. |
Seria: | Opracowania PBZ |
Hasła: | Dostęp do świadczeń zdrowotnych - Polska - od 2001 r. Zdrowie publiczne - polityka - Polska - od 2001 r. |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 2007. |
Opis fizyczny: | 217, [1] s. : il. ; 30 cm. |
Uwagi: | Na okł. także: Polska bieda III: ubóstwo i wykluczenie społeczne oraz metody ich zwalczania. Bibliogr. s. 193-200. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- WPROWADZENIE - KONCEPCJA BADANIA I PREZENTOWANEJ PUBLIKACJI
- Rozdział 1
- SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ZDROWIA. PODEJŚCIA BADAWCZE
- Wprowadzenie
- 1. Zdrowie i nierówności w zdrowiu
- 2. Uwarunkowania nierówności w stanie zdrowia
- 2.1. U podstaw badań nierówności zdrowia - Raport Blacka
- 2.2. Warunki bytu a stan zdrowia
- 2.3. Kulturowe i behawioralne uwarunkowania stanu zdrowia
- 2.4. Uwarunkowania psychospołeczne stanu zdrowia
- 2.5. Stan zdrowia a cykl życia
- 2.6. Stan zdrowia a system opieki zdrowotnej Wnioski
- Rozdział 2
- POLITYKA ZDROWOTNA I WYKLUCZENIE SPOŁECZNE
- 1. Wykluczenie społeczne a zdrowie - kierunki zależności
- 2. Polityka zdrowotna
- 3. Grupy upośledzone i szczególnie upośledzone
- 4. System zdrowotny
- 5. Programy interwencji
- Podsumowanie i wnioski
- Rozdział 3
- REFORMOWANIE OPIEKI ZDROWOTNEJ W KONTEKŚCIE PROBLEMU RÓWNOŚCI DOSTĘPU OPIEKI ZDROWOTNEJ I ZWALCZANIA NIERÓWNOŚCI ZDROWIA W POLSCE
- 1. Reformowanie opieki zdrowotnej
- 1.1. Pierwsza faza reformy
- 1.2. Druga faza reformy
- 2. Nowy kształt NFZ
- 3. Próby oddłużenia
- 4. Niektóre nowe idee reformatorskie: sieć szpitali
- 5. Wnioski
- 6. Komentarze końcowe
- Rozdział 4
- PROBLEMY DOSTĘPNOŚCI OPIEKI ZDROWOTNEJ
- W AKTACH PRAWNYCH
- 1. Dostęp do świadczeń zdrowotnych w aktach prawnych w świetle zasad Konstytucji RP
- 2. Uprawnieni do świadczeń z tytułu ubezpieczenia - zakres podmiotowy
- 2.1. Zmiany kategorii osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia w kolejnych nowelizacjach
- 3. Zakres przedmiotowy - koszyk świadczeń
- 4. Pozaubezpieczeniowe źródła uprawnień do świadczeń - regulacje odrębne
- 5. świadczenia w zakładzie pracy
- 6. Dostęp do leków
- 7. Współpłacenie
- 8. Wnioski
- Rozdział 5
- DOSTĘP DO ŚWIADCZEŁ ZDROWOTNYCH W REGULACJACH MINISTERSTWA ZDROWIA
- 1. Świadczenia finansowane z budżetu państwa
- 2. Badania lekarskie, świadczenia lecznicze, środki farmaceutyczne
- 3. Profilaktyka
- 3.1. Zakres świadczeń opieki zdrowotnej, w tym badań przesiewowych
- 4. Choroby, niepełnosprawność, zasiłek pielęgnacyjny, rehabilitacja lecznicza
- 5. Bezpieczeństwo i higiena pracy, prawo pracy
- 6. Koszyk świadczeń gwarantowanych w stomatologii
- 7. Dostęp do leków
- 8. Poziom wynagrodzeń jako potencjalny czynnik ograniczenia dostępu
- 9. Decyzje w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów jako uwarunkowanie podażowe
- 10. Grupy narażone na bariery w dostępie do świadczeń: kobiety, kobiety w ciąży, dzieci, nieletni, młodzież
- 11. Ochrona zdrowia psychicznego
- 12. świadczenia zdrowotne w lecznictwie odwykowym alkoholików, przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii
- 13. Uchodźcy, cudzoziemcy
- 14. Kolejki
- 15. Wnioski
- Rozdział 6
- PROBLEMY DOSTĘPNOŚCI OPIEKI ZDROWOTNEJ W STRATEGIACH
- I PROGRAMACH NARODOWYCH
- 1. Programy ogólnokrajowe
- 1.1. Narodowy Program Zdrowia
- 1.2 Strategiczne i operacyjne cele rozwoju ochrony zdrowia zawarte w Strategii Rozwoju Ochrony Zdrowia na lata 2007-2013
- 1.3. Dostęp do leków
- 1.4. Programy Zdrowotne Ministerstwa Zdrowia o charakterze interwencyjnym
- 2. Strategie wspólne z UE
- 2.1. Narodowa Strategia Integracji Społecznej
- 2.2. Krajowy program "Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2006-2008"
- 3. Wnioski końcowe
- 4. Rekomendacje
- Rozdział 7
- ROZWIĄZYWANIE PROBLEMU NIERÓWNOŚCI DOSTĘPU ORAZ ZDROWIA W PLANACH I STRATEGIACH WOJEWÓDZKICH
- 1. Charakterystyka regionalnych strategii i planów zdrowotnych
- 2. Wnioski
- 3. Rekomendacje
- Rozdział 8
- FAKTY STATYSTYCZNE O DOSTĘPNOŚCI OPIEKI ZDROWOTNEJ DO ŚWIADCZEŁ ZDROWOTNYCH
- Wprowadzenie
- 1. Kadry
- 2. Opieka stacjonarna
- 3. Opieka ambulatoryjna
- 4. Dostęp do leków
- 5. Dostęp do profilaktyki
- 6. Zasoby finansowe
- 7. Wnioski
- Rozdział 9
- NIERÓWNOŚCI ZDROWIA. ANALIZA WPŁYWU ZMIENNYCH SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH
- Wprowadzenie
- 1. Metoda badawcza
- 2. Miary i wskaźniki stosowane w badaniach nierówności stanu zdrowia
- 2.1. Syntetyczne wskaźniki umieralności i trwania życia
- 2.2. Zachorowalność na gruźlicę
- 2.3. Subiektywne miary stanu zdrowia
- 3. Analiza jednostkowa czynników wpływających na subiektywną ocenę stanu zdrowia w Polsce
- 4. Podsumowanie i wnioski
- BIBLIOGRAFIA
- WYKAZ DOKUMENTÓW PRAWNYCH
- DOKUMENTY PLANISTYCZNE, PROGRAMY, STRATEGIE I INNE
- Załącznik
- ZMIANY ZAKRESU PODMIOTOWEGO REGULACJI USTAWOWYCH DOTYCZĽCYCH UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO W POLSCE W OKRESIE TRANSFORMACJI
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)