Biblioteka Publiczna

Społeczeństwo wobec "Innego" : kategoria "Innego" w naukach społecznych i życiu publicznym

"Kategoria "Innego" w naukach społecznych i życiu publicznym "

Prezentowana książka składa się z czterech części. Część poświęconą zagadnieniom teoretycznym rozpoczyna artykuł Piotra Kulasa na temat indywidualizmu i wartości wspólnoty. Autor analizuje myśl fenomenologiczną; według której rzeczywistość postrzegana jest przez pryzmat jednostki. To właśnie niezależność jednostki nadaje sens rzeczywistości. Subiektywny obraz świata

sprawia jednak, że "inny, drugi człowiek, staje się coraz większym problemem - problemem nie tylko naukowym, ale społecznym, kulturowym, politycznym". Fenomenologia uświadamia nam, że każdy człowiek jest podmiotem świata, a świat jest procesem tworzonym w wyniku codziennych interpretacji i działań.Jan Maciejewski rozważa zagadnienie tożsamości, postaw i stereotypów w ujęciu socjologicznym. Analiza współczesnych przemian prowadzi go do konstatacji, że "zjawisko obcości gwałtownie rośnie w warunkach silnych przeobrażeń społecznych, zawiedzionych nadziei, poczucia zagrożenia i nieprzewidywalności skutków podejmowanych działań". Efektem tych zmian jest konieczność walki Innych o akceptację ich tożsamości. Natomiast Paweł Ćwikła dowodzi, że "napotkanie na swej drodze Innego może być przyczyną, dla której bardziej wyrazistą stanie się tożsamość nasza własna". Refleksja ta pojawia się w odniesieniu do postawy Cortesa wobec Inności Indian reprezentującej "poprawność polityczną" ówczesnych Europejczyków. Dopiero liberalizm polityczny J.S. Milla daje podstawy do traktowania Innych na równych prawach. Autor kończy swój wywód postulatem, by chronić nie tylko Inność Innych, ale i własną, zagrożoną rozmyciem i bylejakością.Anna Śledzińska-Simon analizuje ewolucję pojęcia równości i różnicy od średniowiecza przez oświecenie do współczesności, zauważając, "że dopiero uznanie Inności w społeczeństwach pluralistycznych stwarza warunki dla rozwoju tożsamości grupowej i gwarantuje równość nie tylko w sensie formalnym, ale także materialnym".Marta Kondracka analizuje myśl filozoficzną m.in. de Beauvoir, Bubera, Baumana czy Tischnera, a także teorie psychologiczno-społeczne na temat roli stereotypów. Refleksje teoretyczne przeciwstawia następnie wynikom badań na temat stosunku studentów do grup charakteryzujących się cechami Inności.W części drugiej dotyczącej pozycji Innego w środowisku pracy Krzysztof Nieszporek prezentuje formy ochrony przysługujące dyskryminowanej jednostce na gruncie prawa pracy. Autor wyjaśnia ustawowe pojęcia dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej, mobbingu oraz odpowiedniej płacy za wykonywaną pracę, a także wskazuje formy dochodzenia zadośćuczynienia przez pokrzywdzonych pracowników przed sądami. Mobbing w perspektywie socjologicznej został zaprezentowany przez Marka Osowskiego. Autor przyjmuje, że Inny to osoba, która nie uległa adaptacji wewnętrznej lub zewnętrznej w zakładzie pracy. Skutkiem Inności są zmiany w sferze emocjonalnej, fizycznej i behawioralnej, co niewątpliwie odbija się negatywnie na jakości wykonywanej pracy. Kategorię kobiety jako Innego prezentują dwa teksty. W pierwszym z nich Aldona Wiktorska-Świecka proponuje spojrzenie na erę (po)nowoczesności z perspektywy płci. Autorka zauważa, że związana z płcią tradycyjna przynależność jednostki do sfery prywatnej (kobieta) lub publicznej (mężczyzna) współcześnie podlega ewolucji". Ewolucja ta polega na zastąpieniu podziału i antynomii roli męskiej i kobiecej komplementarnością oraz wykształceniem się specyficznej osobowości androgynicznej. W drugim artykule Anna Pacześniak podejmuje temat równości kobiet w polityce. Autorka upatruje przyczyny słabego zaangażowania kobiet w życie publiczne m.in. w procesie socjalizacji. Okazuje się, że przyjęte w tym procesie modele zachowań wpływają na to, że kobiety jako jednostki uległe i empatyczne rządzą bardziej demokratycznie, a mężczyźni bardziej autorytarnie. Kobietom w polityce trudno jest znaleźć "swoje miejsce", a każde posunięcie zaklasyfikowane zostaje jako stereotypowe. Jedną z metod mobilizacji kobiet jest stosowanie specjalnych metod podporowych uprzywilejowujących kobiety w stosunku do mężczyzn w zakresie dostępu do organów przedstawicielskich lub decyzyjnych.Joanna Wawrzyniak omawia kategorię Innego na przykładzie osób starszych, odwołując się do występujących współcześnie zjawisk, takich jak gerontofobia i ageizm. Jej studium wykluczenia społecznego emerytów wskazuje następujące elementy tego procesu - obniżenie statusu społecznego, bierność zawodowa, ograniczenie aktywności społecznej do drugoplanowych zadań i czynności, osłabienie sprawności i zdrowia, doświadczanie niemożności w zakresie własnych potrzeb i praw, poglądy uzyskujące miano nienowoczesnych/zacofanych. Autorka konkluduje, że obecnie emeryci zbyt szybko stają się niepotrzebni, zbyt szybko odbiera się znaczenie ich udziałowi w tworzeniu rzeczywistości. Problemy te są tym bardziej doniosłe, że starość niewątpliwie dotknie nas wszystkich.

Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):

(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)